Yazar: Doğuhan Murat Yücel
Bu yazıda epistemolojinin temel sorularına, yani felsefedeki bilgi tartışmaları içinde merkezde yer alan üç soruya verilen cevapları kategorik şekilde dile getireceğiz. Bu şekilde kesin ayrımlar olmadığını ve yalnızca bu …
Epistemoloji nasıl biliyoruz sorusunu merkeze alan bilgi kuramı çalışmasıdır. Yunancada ‘kesin bilgi’ anlamına gelen episteme’ sözcüğünden almıştır. Doğrulanmamış yargılar için de ‘doksa’ (zan) terimini kullanırlar. Dünya hakkında ne kadar …
Ontoloji var olanların özünü soruşturan felsefe dalıdır. Yunanca ontos(varlık, olan şey) ve logos(çalışması) kelimelerinden gelir. Türkçede varlık felsefesi olarak bilinir. Nedenler çalışması ya da Aristo’nun deyimiyle ilk nedenler bilimi …
Noam Chomsky biyodilbilim ekolünün bir parçası olarak dil yetisinin insan zihninde biyolojik olarak mevcut ve genetikle aktarılan bir yapı olduğunu savunur. Sosyal ve kültürel farklar dilin üst yapı denilen …
Avram Noam Chomsky Amerikalı dilbilimci, filozof ve bilişsel bilimcidir. Evrensel dilbilgisi, derin ve yüzey yapılar ve mevcut iktidarların tümüne politik muhalefeti ile tanınır. Cop totaliter bir devlet için neyse …
Robert Nozick(1938-2002) Amerikalı analitik filozoftur. Nozick Brooklyn- Amerika’da bir Yahudi ailede doğdu. Columbia Üniversitesi’nde lisans, Oxford Üniversitesi’nde Carl Hempel danışmanlığında doktora yaptı. Sosyalist Parti üyesiydi. 1959’da Barbara Fierer ile …
Hans Reichenbach(1891-1953) Berlin Çevresi’nin üyelerinden analitik bilim filozofudur. 20. yüzyılın en önemli empirisistleri arasında gösterilir, mantıksal pozitivizmin yakın dönemdeki en etkili isimlerindendir. Türkiye’de görev yapmış en büyük filozof olmasının …
Richard McKay Rorty ( 1931 – 2007) Amerikalı pragmatik-post analitik filozoftur. Felsefe tarihini ve analitik felsefe geleneğini incelemesi sonucunda felsefe geleneğinin dış dünyanın bağımsız gerçekliğine dair gerçek bilgi iddialarına karşı …
Saul Aaron Kripke(1940-…) Amerikalı analitik filozoftur. Princeton ve New York City üniversitelerinde görev yapmış, matematiksel mantık, formel mantık, dil felsefesi, epistmoloji konularında çalışmıştır. Bu gerçekten güzel bir teori. Sanırım …
John Langshaw Austin (1911 – 1960) Britanyalı analitik filozoftur. Gündelik dilin felsefesini yapmaya çalışmış; bilgi, algı, eylem, özgürlük, gerçeklik, dil ve konuşma eyleminde dil kullanımı konularına odaklanmıştır. Cümleler öyle doğru …
İma inanç ağımızın dokusudur ve mantık onu izleyen teoridir. Willard Van Orman Quine ( 1908 – 2000) Amerikalı mantıkçı ve analitik filozoftur. “Fiziksel nesneler kavramsal açıdan, deneyim açısından tanım gereği …
Gilbert Ryle (1900–1976) Britanyalı analitik filozoftur. Gündelik dilin felsefesini yapan ve Wittgenstein’ın yaklaşımını benimseyen Ryle en bilinen eseri The Concept of Mind’da Kartezyen Dualizmini eleştirir. Kartezyen Dualizmi zihin ve bedeni …
Friedrich Albert Moritz Schlick (1882 – 1936) Viyana Çevresi’nin ve mantıkçı pozitivist felsefenin kurucularından olan Alman empirisist filozof ve fizikçidir. Schlick Berlin’de doğmuş, Heidelberg, Lozan ve Berlin üniversitelerinde fizik okumuştur. …
Dil oyunu(Sprachspiel) Ludwig Wittgenstein tarafından geliştirilen bir felsefe kavramıdır. Dil oyunu kelime ve onunla işaret edilen bir eylemeyi içeren sosyal bir etkinliktir. Wittgenstein dili konuşmanın yaşamda yer alan bir …
İki Dönemli Filozof Ludwig Wittgenstein Tractatus eserinde dilin mantıksal yapısını ve sınırlarını katı biçimde göstermiş, eseri yazdıktan 10 yıl sonra ise dile bu kadar katı mantıksal arayışlarla yaklaşamayacağını fark …
Ludwig Wittgenstein’ın hayatını özetlemiş ve analitik felsefe geleneğindeki önemini belirtmiştik. Onun mühendislik öğrenimi sırasında karşılaştığı matematik problemleri onu matematik felsefesine ve Russel’a; onlar da Wittgenstein’ı felsefenin temel sorunlarına ve …
Ludwig Josef Johann Wittgenstein (1889-1951) analitik felsefeye büyük katkılar yapan Alman filozoftur. Eğer yalan söylemek çıkarına ise, insan neden doğruyu söylemeli ki? L.W.- 8 yaşında Ray Monk. Dahinin Görevi, …
Rudolf Carnap(1891-1970) Viyana Çevresi’nin ve mantıkçı pozitivizm anlayışının mensubu olan Alman filozoftur. Almanya doğumlu olup 1935’te ABD’ye taşınmış ve Amerikan vatandaşı olmuştur. Mantıksal analizin işlevi tüm bilgileri, bilimin ve …
George Edward Moore(1873 – 1958) analitik felsefe geleneğine önemli katkılar yapmış olan Britanyalı filozoftur. Frege, Russel ve Wittgenstein ile idealizmin reddedilmesine ve mantıkçı pozitivizmin yerleşmesine çalışmışlardır. Moore’un başlıca uğraşı …
Hayatı Bertrand Arthur William Russell (1872-1970) Britanyalı filozof, matematikçi, tarihçi, edip, eleştirmen ve aktivisttir. Aristokrat bir ailede doğar. Babası Lord Amberley ateisttir. Dedesi ise Kraliçe Victoria’nın başbakanı olarak görev …
Friedrich Ludwig Gottlob Frege(1848-1925) Alman filozof, mantıkçıdır. Analitik felsefenin, dil felsefesinin ilk temsilcisi ve modern mantığın kurucusu olarak tanınmaktadır. Hayatı Babası Karl öğretmendir ve Almanca dili üzerine yazdığı kitapta …
Analitik felsefe ya da dilbilimsel felsefe 20. yüzyılda ortaya çıkan bir felsefe yaklaşımıdır. Bu yaklaşıma sahip olanların ortak özelliği felsefeye dil çözümlemeleri açısından yaklaşmaları ve kavramların mantıksal incelemelerine odaklanmalarıdır. …
Argüman önermenin doğruluk değerini belirlemek için kurulan önermeler dizisidir. Yapısal olarak öncül ve sonuç adı verilen önermelere ayrılabilir. Argüman günlük dilde tek başına kanıt anlamında da kullanılmaktadır. Buna karşın …
Felsefi Yöntem Felsefi yöntem genellikle akla dayanmak ile özdeşleştirilir ve bu yönüyle bilimsel yöntemin atası olduğu söylenebilir. Felsefenin karakteristik özelliği şüpheyi esas alıp akla dayanmaya çalışması ve bu yüzden …
Düşünce üretmek için çok çeşitli yöntemler tarif edilmiştir. Biz burada giriş ölçüsünde bilgi vermeye çalışacağız. Başlıca düşünme yöntemleri tümevarım, tümdengelim, analoji, diyalektik, hepten gidimsel sayılabilir. 1.Tümevarım(İndüksiyon) İndüktif yöntem, tekil …