Yazar: Doğuhan Murat Yücel
Sofistlerin Çürütmeleri Üzerine ya da Sofistik Çürütmeler Üzerine(En. Sophistical Refutations, E.Yun. Sofistikoí Élenchoi) Aristoteles’in MÖ 350 yılında yazdığı safsataları konu edinen mantık eseridir. Aristoteles’in mantık konusundaki eserleri Organon(Araç) adı …
Burası güneşin doğduğu yerdir, ben de güneşçiyim. Güneşçi de olur mu demeyin. Bu dünyada güneşi bekleyenler var, hala. Güneşin doğduğu yerde gölgeler var. Güneşin doğduğu yerde karanlık var, battığı …
Bir varmış bir yokmuş. Uzak galaksilerden birinde bir sistemin mütevazı gezegenlerinden biri her zamanki gibi yıldızının etrafında dönmeye gayret ediyormuş. Ama gezegenin içindekiler sıkılmışlar. Rekabet olsun, meydan okumalar yaşansın …
Felsefe ile ilgili özlü sözler konulu bir yayın yaptık. Bunun çıktısı olan alıntıları ve daha önceden sitede yer alan özlü sözleri sizin için derledik. (Kamu malı olması için eski …
Evvel zaman içinde bir çoban yaşarmış. Çobanın hayatı keçilere bakmaktan ibaretmiş. Keçi besler, keçilerle oynar, keçilerle yaşamını sürdürürmüş. Dağlarda, tepelerde, uçurumlarda keçilerle gezip dururmuş. Hayatından memnunmuş, ama bazen de …
Topikler(Τοπικά- Topika) Aristoteles’in diyalektik üzerine fikirlerinin yer aldığı kitabına Organon külliyatı içerisinde verilen isimdir. Kısaca, farklı görüşlerin ortak zeminde tartışılarak doğruya nasıl ulaşılacağını soruşturur. Tartışmalı konularda doğru argümanların üretilmesi …
Analitikler Aristoteles’in kıyas ve tümgengelime dair iki ciltlik çalışmasının adıdır. Aristoteles’in mantıkla ilgili düşüncelerini en iyi sergileyen eserdir. MÖ. 350 yılı civarında yazılmıştır. Analitik Aristoteles’in mantığa kendi zamanında verdiği …
Aristoteles’in Önermeler(E.Yun. Περὶ Ἑρμηνείας–Peri Hermeneias-; İng. On Interpretation, Lat. De Interpretatione) adlı eseri Organon adlı mantık külliyatında ikinci metindir. Yorum Üzerine olarak da tercüme edilir. Bu eserde Aristoteles önermelerin …
Hint felsefesi veya Hindu felsefesi coğrafi bir çerçeveyle Güney Asya’da yer alan Hint altkıtasında yapılan düşünce etkinliklerinin adıdır. Aynen Çin veya batı felsefelerinde olduğu gibi tek bir karakteristiğe sahip …
Çin felsefesi Asya karasının en doğu ucundaki bölgede büyük çoğunlukla Çince dilinde yapılan felsefi çalışmaların adıdır. Coğrafi bir adlandırma olduğu kadar kaynakları ve etkileri itibariyle coğrafyaya bağımlı olduğundan entelektüel …
Kategoriler Aristoteles’in Organon adlı mantık külliyatının ilk kitabıdır. Aristoteles’in kategorileri aynı zamanda onun varlıkları sınıfladığı on kategoriye de işaret eder. Kategoriler adlı eseri Aristo’nun ve mantık tarihinin temelini oluşturmuş …
Aristoteles mantığı, klasik mantık, terim mantığı, kıyas mantığı(silojistik- tasım mantığı) olarak da bilinen geleneksel ve mantık(organon-araç) disiplininin ortaya çıktığı dönemdeki(MÖ. 4. yy) çeşididir. Aristoteles bu disipline analitik adını vermiştir. …
Hindistan’da kalabalık nüfus ve zengin kültür felsefi, teolojik ve bilimsel tartışmaları gündeme getirmiş, “tartışmak” ve “düşünmek” formel bir disipline dönüşmeye başlamıştır. Milattan önce 7. yüzyıldaki Brhaddranyaka Upanişad’da: Tarihin bize …
Batıdaki mantık biliminin kurucusu Aristoteles’tir. Ama ondan önce geometri, matematik, gramer; doğruluk, değilleme, akolouthein, sumbainein mevcuttur. Bu yazıda Aristoteles’ten önceki mantığı ve mantıktan önce ne vardı, onu işleyeceğiz. Aristoteles …
Terim, dilde anlam taşıyan en küçük birimdir. Mantıkta dile dökülen her bir anlamlı parçaya terim denir. Terim kavramını ve terimler arasındaki ayrımları anlamak bundan sonraki mantık yazılarımız için önem …
Mantık– çıkarsama çalışması(dilin gerçekliği ifade etmedeki doğru kullanımı)- insan olmanın temel yeterliği olan aklın ve bu kabiliyeti kullanmak anlamındaki “muhakeme(akıl yürütme, istidlal)”nin daha iyi yapılmasını sağlar. Bildiğimiz şeylerden bilmediğimiz …
Mantık çıkarsamanın sistematik çalışmasıdır. Yargı bildiren cümlelerin(önermelerin) nasıl şekillendiğini ve birbirine nasıl bağlandığını ele alan felsefe dalıdır. Felsefenin dört büyük alanından biridir. (Metafizik, aksiyoloji ve epistemoloji ile birlikte) Mantık, …
Postmodernizm 20. yüzyılda modernizmin ardından gelen ve tanımlanması zor bir akımdır. Felsefede, sanatta ve edebiyatta genel özellik olarak derin şüphecilik, öznellik ve görelilik içerdiği söylenebilir. Düşünce hayatında 20. yüzyılın …
Modernizm yeni tarz, yeni ölçüt ve çağdaş anlayışlara yönelik değişim talebi anlamında kullanılır. Daha çok sanatla ilgilidir. Felsefede ise modern felsefe tabiri ile tarihsel bir dönemlendirme olarak benzer bir …
Pragmatizm bir önermenin anlamının, onu kabul etmenin pratik sonuçlarında bulunacağını ve pratik olmayan fikirlerin reddedilmesi gerektiğini savunan bir felsefe akımıdır. Pragmatizm, dünyayı, içindeki özneden koparılamaz olarak tanımayı ve konumunu …
Sanat felsefesi sanatın, sanatçının, eserin ve estetik hazzın soruşturulmasına dayanan felsefe dalıdır. Güzellik ve zevki soruşturan estetiğin bir parçasıdır. Değerler çalışması olan aksiyolojiye dayanır. Sanat ustalık, üretim; estetik duyuya …
Siyaset felsefesi ya da politik felsefe etiğin toplum uygulaması, devletin ve politikanın nasıl olması gerektiğine yönelik soruşturmadır. Platon’un Devlet’i ve Aristoteles’in Politika’sı ile başlar. Platon ve Aristoteles’in devlet anlayışları …
Din felsefesi dini sistemlerde yer alan kavramların ve yargıların soruşturulması hakkındadır. Felsefe ile ortak yanı dünyada belirli olmayan, gündelik bilginin dışındaki bir anlayışı aramalarıdır. Dinin kesin tanımı yoktur ama doğa …
Ahlak felsefesi ya da felsefedeki adıyla etik “nasıl davranmalı” sorusunu merkeze alarak ahlakın ve davranışın temel ilkelerini tartışan felsefe dalıdır. Temel Terimleri Özgürlük: insanın kendi seçimleriyle davranabilmesidir. Sorumluluk: insanın …
Bilim felsefesi bilimin yöntem, teori ve analizlerinin tanımlandığı ve değerlendirildiği bir tartışma alanıdır. Temel terimleri Bilim: Gerçeklerin bir bölümünü konu olarak seçen, deneye dayanan yöntemler ile üretilen düzenli bilgi …