Eğitim Nedir
Eğitim: Toplum yaşayışında yer edinmek için edinilen bilgi, beceri ve anlayışlara denir. Eğitim geniş anlamda, bireylerin toplumun standartlarını, inançlarını ve yaşama yollarını kazanmasında etkili olan tüm sosyal süreçlerdir. Kısaca “istenilen davranışı geliştirme süreci” olarak da anlatılabilir. Bak:dmy.info/egitim-psikolojisi/Bilim insanlarınca farklı şekillerde tanımlanır:
- Kişinin davranış örüntülerini değiştirme sürecidir. (Tyler).
- Fizik ve sosyal tabiatın insan üzerinde meydana getirdiği tesirlerdir.(Durkheim)
- Bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişme meydana getirme sürecidir. (Ertürk).
- İnsan davranışlarında bilgi, beceri, anlayış, ilgi, tavır, karakter ve önemli sayılan kişilik nitelikleri yönünden belli değişmeler sağlamak amacıyla yürütülen düzenli bir etkileşimdir. (Yıldırım).
- İnsanları belli amaçlara göre yetiştirme sürecidir (Nurettin Fidan).
Felsefi Akımlara Göre Eğitim Nedir
- İdealizme göre eğitim, özgün ve bilinçli insanoğlunun tanrıya olan yükseltici uyum çabalarının bitimsiz sürecidir.
- Realist anlayışa göre eğitim, yeni kuşak bireylere kültürel mirası aktararak onları yetişkinler toplumuna uyuma hazırlama sürecidir.
- Pragmatist anlayışa göre eğitim, bireyin yaşantılarını yeniden inşa yoluyla yetiştirme sürecidir.
- Marksizm’e göre, insanı çok yönlü eğitme, doğayı denetleyerek onu değiştirecek ve üretimde bulunacak biçimde yetiştirme sürecidir.
- Naturalizm’e göre, kişinin doğal olgunlaşmasını arttırma ve onun bu özelliğini göstermesini sağlama işidir.
Eğitimin Anlamı Hakkında
Eğitim sözcüğünün İngilizcesi education- Latince ‘Educere’den gelir. ‘Educere’ sözcüğü hem bitki ve hayvan, hem de çocukların bakım ve yetiştirilmesi anlamlarında kullanılırdı. İngilizcede de bu kelime genel manada, çocukların ve hayvanların yetiştirilmesi anlamında kullanılmaktadır.Türkçede, ‘eğitim’ 1940’larda maarif, tedrisat, talim ve terbiye gibi sözcüklere karşılık gelecek şekilde ortaya çıkar. Türkçe ‘eğmek’ kökünden türemiştir. Bu kök, bükmek, uygulamak, öğretmek, yetiştirmek, geliştirmek, alıştırmak, egemenlik altına almak, yenilgiye uğratmak, kırmak ve yönlendirmek gibi anlamlara gelir.
Ziya Gökalp, eğitim kelimesini “Bir toplumda yetişmiş neslin, henüz yeni yetişmeye başlayan nesle fikirlerini ve hislerini vermesidir” şeklinde tanımlar. Durkheim ise eğitim kavramına sosyal açıdan bakanların başında gelir. Ona göre “eğitim, yetişkin nesiller tarafından, sosyal hayata henüz hazır olmayanlara tatbik edilen bir tesirden” ibarettir. Bu durumda eğitim; yetişkin neslin, bir plan ve gayeye göre yetişmekte olan nesillerin gelişimini sağlamaktır. Eğitimin bir süreç olduğuna ilişkin tanım da şöyledir: “Eğitim, fertlerin zihinlerini yeryüzünde ahlâka dayalı sosyal düzen kurmalarını sağlayacak tarzda şekillendirme sürecidir.” Bak: dmy.info/ogrenme-nedir/
Eğitimin Önemi
Eğitim derken bir insana istenilen özellikleri kazandırmaktan çok kültür edinme sürecini kast ederiz. Diğer insanlarca oluşturulan bilgi yığınını kendimize katmak isteriz. Bu kültürlenme sürecine eğitim adını veririz. İnsanlığı insana katmak olarak düşünebiliriz. İnsan olmanın en önemli taraflarından biridir. Kendimizi eğitmeden insanlığa katkı yapamazdık, eğiterek ve eğitilerek çok sayıdaki insanı kendimize kattık. Bunu çok eskiden, insanlık tarihinin başlangıcından beri yaptık. Bak: dmy.info/insanlik-tarihi/
Eğitim o kadar önemliydi ki, biyolojik gelişimimizi etkiledi. İnsanoğlu doğadaki diğer canlıların aksine, 15- 16 yıl özerk birey olamamaktadır. Bir at birkaç gün içinde koşmakta, bir kuş birkaç haftada uçmaktadır. Ancak insan 3 yılda yürümekte, 10 yıla kadar kendini besleyememekte, 15 yaşına kadar hayatını kazanamamakta. Bunun sebebi bilim insanlarına göre eğitimdir. İnsan yavrusu çok yavaş büyüyerek çevresine uyum sağlamak, gerekli özellikleri edinmek amacındadır. Tabi öğretim aşamasını da unutmamak gerekir. Öğrenecek kişi küçük ve istekli olmalıdır ki eğitilebilsin. Eşit koşullarda, fiziki olarak güçlü bireyleri eğitmek zordur, bu yüzden de eğitilecek insan güçsüz, talepkar olmalıdır. Bak: dmy.info/gelisim-psikolojisi/
Eğitim Türleri
Formal Eğitim
- Amaç ve kuralları önceden belirlenerek planlı ve programlı olarak yürütülen eğitimdir.
- Formal eğitim, eğitimin kurumsallaştırılmış halidir. Bireyde davranış değişikliği meydana getirmek üzere bilinçli, planlı, kontrollü ve kasıtlı bir biçimde öğretim ortamı düzenlenir.
- Profesyonel kişiler tarafından verilir ve varılmak istenenhedefler önceden bellidir.
Örgün Eğitim
- – Okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim, yükseköğretim, açıköğretim, uzaktan öğretim vs.
- – Yaş bellidir.
- – Kademeler önkoşuldur.
- – Milli Eğitimin temel amaçları vardır.
Yaygın Öğretim
- – Halk eğitimi, dershaneler, özel kurslar, hizmet içi eğitim kursları vs.
- – Belli bir yaş yoktur.
- – Kademe ve önkoşulluk yoktur.
- – Bireyin amaçları vardır.
İnformal Eğitim
- Bir amaca ve plana bağlı olmadan yaşam içinde kendiliğinden gerçekleşen eğitimdir.
- Birey çevresindeki bireylerden, iletişim araçlarından etkilenerek bu eğitimi kazanır.
- Bu eğitim genellikle arkadaş, aile ve iletişim araçları aracılığıyla ortaya çıkar. Yer, mekân ve ortam değişebilir..
Kültür ve Eğitim
Kültür: insanoğlunun oluşturduğu maddi ve manevi her türlü şeydir. Bütün insanoğlunun oluşturduğu yaşam biçimidir. Kültürlenme: Çoğunlukla eğitim kavramıyla eşdeğer anlamı taşıyan kültürleme “bireyin doğumundan ölümüne kadar geçen süreçteki elde ettiği kazanımları içeren bir durum” dur. Kültürleme faaliyetinde toplum kendisini oluşturan bireyleri bir takım bilgi, beceri, tecrübe ve alışkanlıklarla donatmaya çalışır.
- Zoraki Kültürleme: Kültürel değerlerin bireylere ya da toplumlara zorla kabul ettirilmesi sürecidir. Bireylerin gelenek- görenek, din ve dillerinin değiştirilmeye zorlanması bu tür kültürlemeye örnek olarak gösterilebilir.
- Gelişigüzel Kültürleme: Kültürel değerlerin bireylere ya da toplumlara gelişigüzel yollarla kabul ettirilmesi ya da aktarılması sürecidir. Bireylerin başka bir dini kendi isteğiyle kabul etmesi, yeme-içme-giyinme gibi alışkanlıklarını değiştirmesi bu tür kültürlemeye örnektir.
- Kasıtlı Kültürleme: Kültürel değerlerin bireylere ya da toplumlara planlı, programlı, amaçlı bir şekilde aktarılması sürecidir. Bu anlamda okullarda yürütülen her türlü eğitim- öğretim etkinlikleri (örneğin bir çocuğun anadilini okulda belirli bir plan ve program dahilinde öğrenmesi) kasıtlı kültürleme içerisindedir.
Kültür kişiliği büyük oranda etkiler. İnsanlığın birikimine kültür adı verildiğine göre öğrendiğimiz her şey kültürün parçasıdır. Tüm insanlık insan kültürüne, toplumlar toplum kültürüne, yerel halklar halk kültürüne katkı yapar. İnsan özelden genele kültürlenir ve kendisi de kültüre bir katkı olarak yaşar. Eğitim dediğimiz, insanı kültürlendirme etkinliğidir denebilir. İnsanların deneyimlerini insanlara aktarma çabasıdır. Kültür eğitimin de içinde olduğu en geniş insan birikimidir denebilir. Her şey kültürden etkilenir ve kültürü de etkiler.
Alıntılar
Eğer bir bireye olması gerektiği ve olabileceği bir insan gibi davranırsanız, olması gereken ve olabileceği insan olur. Goethe
Eğitime yatırım, en iyi faizi verir. Benjamin Franklin
Eğitim görmüş aklın işareti, herhangi bir düşünceye onu kabul etmeden önce açık olmasıdır. Aristoteles
Eğitim, soğukkanlılığınızı ya da özgüveninizi kaybetmeden her şeyi dinleyebilme yeteneğidir. Robert Lee Frost
Kalbi eğitmeden zihni eğitmek eğitim sayılmaz. Aristoteles
Eğitim hayata hazırlık değildir, hayatın ta kendisidir. John Dewey
Eğitim kıvılcımla ateş yakmaktır, boş bir kabı doldurmak değildir. Sokrates
“Eğitimle kişilerde aydınlanmanın temelini atmak kolaydır; ne var ki genç insanları böyle düşünmeye erkenden alıştırmak gerekir. Buna karşın tüm bir dönemi aydınlatmak uzun bir zaman gerektirir; çünkü böyle bir eğitime engel olan ya da onu zorlaştıran bir sürü dış engel vardır.” Immanuel Kant, Was heißt : sich im Denken orientiren? 1786
“Eğitimin bir insan hakkı olduğu savının iki sonucu vardır. Birincisi: haktan vazgeçilmesi düşünülemez. Dolayısıyla, kişilerin “Ben eğitilmek istemiyorum” demesi söz konusu olamaz. İkincisi: siyasal birlik, yani devlet, tüm bireylerinin eğitim hakkından yararlanmasını sağlamalıdır. Bireyler için hak olan şey, devlet için görevdir.” Ömer Naci Soykan, “Özgür Eğitim”, Küreselleşeme Sürecinde Eğitim Sorunlarının Felsefi Boyutu Sempozyum konuşması 2009 s.296 Oslo-Norveç XX.IPO Soruları
Kaynakça
- Eğitimle İlgili Temel Kavramlar, Doç. Dr. Adnan BOYACI
- Eğitim Bilimine Giriş, Özcan Demirel
- en.wikipedia.org/wiki/Education