“Tarih tekkerrürden ibarettir” derler. Geçmişimiz tekrarlardan mı oluşuyor? İnsanlar hayatın tekrarlanmadan ibaret olduğunu düşünmüştür. Gerçekten de her gün, saat, dakika bir dizi tekrar gibidir. Değişen sadece görünümdür, olaylar aynı kalır. Aynı kalan tarihte vurgulanan şey hayatın sıradan gidişatı değildir. Bu sözde tarihte yapılan hatalar kast edilmektedir. Yani tekrar eden aslında hatalarımızdır.
Hatalarınızdan ders almadıkça aynı hatayı yapmaya devam edersiniz. İnsan için geçerli olduğu kadar insanlık için de geçerlidir. Şöyle bir tarihe baktığımızda hata görmek zordur. Çünkü başarıları yazmış, hataları göz ardı etmişizdir. Sadece mağlup devletlerin hataları kaydedilmiştir. Muzaffer olan hatalarını görmek istemiyor ve kendi hatalarını da başkasının üzerine atıyor. İnsan ders almadığı için tarihin tekerrürden ibaret olduğunu söyleyebiliriz.
Efesli Heraklit “aynı nehirde iki kere yıkanılmaz” demişti. Tarih tekerrürden ibarettir sözünün tersi bir düşünce öne sürmüştü. Felsefesi hayatın değişkenliğini vurguluyordu. Ona göre hayat sürekli bir akış içindedir. “Panta rei” yani her şey akar düşüncesindedir. Heraklit zıt bir düşünce öne sürmüşse de her şeyin temeline yerleştirdiği logos(düşünce, söz) genel bir şablon olarak görülebilir. Filozoflarda benzer temel prensip arayışlarını görmek mümkündür.
Heraklit felsefe tarihine dinamizm anlayışıyla katkı yapmıştı. Ancak felsefe tarihinde gördüğümüz şey tarihin tekrarına örnektir. Felsefede iki bin yıldır yeni bir şeyden ziyade farklı görünümler ortaya çıkmaktadır. Antik Yunan filozoflarından beri felsefenin sorunları tekrarlanmaktadır. Felsefede ve hayatta malzemenin aynı olduğu görülmektedir. Aynı malzemeyle ne değişebilir? Yalnızca malzeme farklı bir şeye dönüşebilir. Fakat bu da bir değişikliktir. Bize kalan değişikliğin temelindeki sabitleri görmektir. En azından tarih tekerrürden ibarettir sözüyle vurgulanan hataları tekrarlamamalıyız. Tarihten ders almayı öğrenmeliyiz.
Tarih Tekerrürden İbarettir Sözü Hakkında Alıntılar
Söylenmesi gereken her şey çoktan söylendi. Ancak kimse dinlemediği için her şey tekrar söylenmeli. Andre Gide
Sadece şablonlar var, şablonların üstünde şablonlar, başka şablonları etkileyen şablonlar. Şablonların içinde şablonlar. Yakından bakarsanız tarih kendini tekrar etmekten başka bir şey yapmaz. Kaos dediğimiz henüz tanımlayamadığımız şablonlardır. Tesadüf dediğimiz henüz çözemediğimiz şablonlardır. Anlamadığımıza anlamsız deriz. Okuyamadığımıza saçma deriz. Özgür irade yok. Değişkenlik yok. Chuck Palahniuk
Tarih kendini tekrar etmez, kafiye yapar. Mark Twain
Tarih kendini tekrar eder. İlkin trajedi şeklinde, sonra maskaralık. Karl Marx
Tarih kendini tekrar eder, tarihçiler de birbirlerini. Philip Guedalla
İnsanlığın tarihin derslerinden öğrenememesi tarihin dersleri içinde en önemlisidir. Aldous Huxley
Tarihten ders alamayanlar onu tekrar etmeye mahkumdur.George Santayana
Tarih çalışmak için muazzam bir zaman harcıyoruz ki kabul edelim bu çoğunlukla aptallığın tarihidir. Stephen Hawking
İnsanoğlu her yerde ve zamanda çoğunlukla aynıdır. Tarih bize yeni ya da alışılmadık bir şeyi haber etmez. Onun başlıca kullanımı insan doğasının sabit ve evrensel doğasını keşfetmektir. David Hume
Kaynak: Goodreads, Wikiquote, age-of-the-sage.org