Komedi aracılığıyla felsefe anlattığımız felsefi komedi dizimiz devam ediyor. Sıradaki hikayeye göre Platon öğrencisi Aristoteles’in felsefede farklı bir yol izlemesine içerlemektedir. Sitemkar Platon’u dinleyelim.
Son günlerde öğrencim Aristo’nun macera peşinde olduğunu duyuyorum. Okuldayken peşimden ayrılmazdı. Bana abi derdi. Şimdilerde benim felsefemin dışına çıkmak istiyormuş. Hâlbuki anam avradım olsun diye yemin etmişti. Tüm öğrencilere yemin ettirmiştim. İdealar kuramından ayrılmayacaklardı. Ah Aristo ah, ne gerek var, dertsiz başına dert alıyorsun.
Ben hep idealardan konuya girerim. İdealarla çok kız tavladığım oldu. Felsefe zaten tarih boyunca hafif alkolle birlikte kız tavlama aracı olarak kullanılıyor. Ama benim felsefem esaslıydı. Ben bununla insanlığı tavlamıştım. Her şeyin aslı olacak bir “idea” kavramım vardı. Her madde bu asıl “idea” nın taklidi idi. Ben de filozoflar için ideal olabilirdim. Ne var ki güvendiğim dağlara kar yağdı.
Aristo benim felsefeyi alıp evirip çevirmiş. İleri geri konuşmuş. Ben idealardan yola çıkıyor tümdengelim yöntemini kullanıyorum. Benim öğrencim Aristo ise tümevarım yöntemiyle dünyadan yola çıkmak istiyormuş. Sen o yöntemle ancak kölelerin üzerine çıkarsın. Yahu ben koca Eflatun’um, tümdengelmişim, sen kimsin tümevarıyorsun. Sen kimsin ya!
Zaten bizim haylaz Hermias’ın kızı ile evlenecekmiş. İyi yere kapak atmış vesselam. Hermias bizim Akademi’de okudu, benden öğrendikleriyle palazlandı. Felsefe melsefe derken Asos civarında turistik yerleri parsellemiş devlet falan kurmuş diyorlar. Çanakkale 1915 Köprüsü açılınca çok prim yapacakmış oralar. Ne diyelim Allah artırsın, bizim de var çok şükür. Aristo da soluğu orada almış. Beraber benim felsefemin içine ediyorlarmış.
Neyse ki Akademi’de bu ikisinden başka öğrenciler de vardı. Gerçekleri onlar biliyor ve yayıyorlar. Aristo ise bana tepki olarak doğmuş sanki. İtiraf etmeliyim, mantık düşüncelerini ben de beğendim. Ne var ki idealar kuramımı mıncıklayarak bana teleslik yapmaktadır. Aristo bunu herkese yapmaktadır. O halde tüm Aristo’lar telestir. Yediğin kaba pislersen böyle olur Aristo gardaşım.
Geçenlerde heykeltıraşa vesikalık heykelimi yaptırıyorum. İş bitince taş gibi olduğumu fark ettim. Amma taşım he dedim. Heykeltıraş demez mi ” doğru abi, Aristo’ya benzedin” diye. “O bana benzer teles!” deyiverdim. Boynuz kulağı geçmiş derler ya, o misal. Zaten İskender’e hocalık yaptıktan sonra havalandı bu teles, Aristoteles.
Rivayete göre bu Hermias ile Aristo felsefeye vergi koymak istiyorlarmış. Felsefeyi azaltacağına çoğaltmış. İnsanlar bu işte para var ki vergisi var diyerek felsefeye dadanmış. Filozoflara işsizlik maaşı da bağlayacaklarmış, ama o sırada devlet çökmüş. Çünkü benim felsefemi takip etmeyenin felsefesi nazara gelir. Bacasına baykuş konar. Ayağı taşa gelir.
Her şey maddi surette değildir. Anlamadığın şeyler olabilir. Bunu Aristo kardeşimize anlatamadık. Hem öyle olsaydı Hermias Persler tarafından ele geçirilmezdi. İşkence altında bir filozofa yakışır hayat yaşadığını söylemiş, ama felsefe her yerde işe yaramıyor. Benim politikayla ilgilenecek gençlere tavsiyem, ilgilenmeyin. Politikanın çok ilgilisi var. Felsefenin yok, felsefe yapın kendi içinizdeki krallığı keşfedin.
Dünyada son yıllarımı yaşadığımın farkındayım. Bir filozof olarak öldükten sonra yaşayacağım. İnsanın her zaman metafizik bir yönünün olduğunu bildiğimden iyi yere kapak attım. Hayatı idealara dayandırarak kimsenin çürütemeyeceği bir sistem oluşturdum. İdealardan deney yapamazsın. Aristo bunu akıl edemedi. Dünyaya dayanırsan dünyayı da sana dayarlar. Sanıyorum ki felsefem daha uzun süre tutacaktır.